چراغ سبزی برای دوچرخه سواران. تاکسیها مجهز به باربند دوچرخه. دستگیره های نصب شده روی تیرهای چراغ راهنمایی. مسیرهای طولانی و پهن دوچرخه. هیچ شهری در دنیا مثل کپن هاگن تا ... این حد برای عبور و مرور دوچرخه ارزش قائل نیست.
دانمارکیها خوشبخت ترین مردم روی زمین هستند. این ادعای محققین دانشگاه Leicester است. آیا این فقط به خاطر دوچرخه سواری است . هرکس صبح با دوچرخه با عبور از چراغ سبز به محل کارش برود مطمئنا سرحال تر از کسی است که با ماشینش در ترافیک می ماند.
خانم مارگارت وستاگر وزیر اقتصاد و دارایی دانمارک، قصد دارد دانمارک را بهترین سرزمین دوچرخه سواری کند. موضع روشن ایشان این است که : دوچرخه سواری به سلامت ما بهبود می بخشد، شهرمان را پاکیزه تر میکند و به ما کمک می کند که به اهداف آب و هوایی خودمان برسیم. به همین دلیل من ترجیح می دهم روی ساخت مسیرهای دوچرخه سواری سرمایه گذاری کنم تا اتوبان.
دوچرخه های خلاف پارک شده جابه جا می شوند:
در پایتخت دانمارک به هر طرف نگاه کنید یا دوچرخه های پارک شده اند یا در حال رفتن به ایستگاه های اصلی راه آهن. هر کس بد پارک کند دوچرخه اش جا به جا می شود. دوچرخه هایی که خروجی های اضطراری راه آهن را مسدود کنند دوبار در روز جا به جا می شوند. این دوچرخه ها را روغن کاری می کنند چرخهایشان را باد می کنند و یک اخطار روی آن می چسبانند: "دفعه بعد لطفا از محل های پارک دوچرخه استفاده کنید."
یک چنین سرویس عالی که نامش خدمتکار دوچرخه است و خیلی نتیجه بخش است آمار دوچرخه های خلاف پارک شده در روز را از 820 به 30 تا 50 عدد کاهش داده است.
امروز دوچرخه وسیله اصلی رفت و آمد 37 درصد شهروندان کپن هاگن است. اینجا همه سوار دوچرخه می شوند از دانشجو گرفته تا کارمند اداره و حتی شاهزاده تاجدار. تا سال 2015 قرار است آمار دوچرخه سواران تا ده درصد افزایش یابد. البته در حال حاضر تعداد دوچرخه ها از جمعیت خود شهر بیشتر است. در برنامه جدید دولت، دوچرخه نقش محوری را ایفا می کند و ساختار شهری مناسب دوچرخه در اولویت بالایی قرار دارد. و این فقط در حد حرف نیست بلکه به آن عمل می شود. در این راستا دولت تلاش می کند که آمار دوچرخه سواران را بالا ببرد و همزمان ساخت مترو را تکمیل کند. دوچرخه سواری باید امری عادی بشود نه یک چیز فراموش شده.
نزدیک به پنجاه سال است که در شهر کپن هاگن تلاش می کنند بار ترافیکی را از مرکز شهر بکاهند به همین دلیل آن زمان بزرگترین پیاده روی اروپا را ساختند. این برای رستورانهای اطراف آنجا خیلی سود بخش بود. مثل اینکه برنامه عبور و مرور در مسیر درست خودش افتاده. چرا که آمار دوچرخهسواران آسیب دیده در 5 سال اخیر به نصف کاهش یافته است. 80 درصد دوچرخهسواران در خیابان احساس امنیت میکنند که این آمار قرار است تا سال 2025 به 90 درصد برسند. که در مقایسه این آمار در سال 2010, 67 درصد بوده. کارشناسان بر این باورند که : در شهری که امنیت در خیابان حاکم باشد تعداد بیشتری از آدمها مثل بچهها و کهن سالان که هنوز این امر برایشان یک کار خطرناک محسوب میشود، سوار دوچرخه میشوند در کپن هاگن در اداره راهنمایی رانندگی میدانند که خطکشیهای رنگی در خیابان مشکلی را حل نمیکند به همین خاطر مسیر حرکت ماشینها را به وسیله جدول از مسیر دوچرخهها جدا کردهاند در اینصورت وقتی اتومبیلها و دوچرخهها خیابان را با هم شریک میشوند، سرعتشان را تا 30 کیلومتر کاهش میدهند پس به این ترتیب دوچرخه از ماشین سریعتر است. چرا برای اینکه در خیابانهایی که رفت و آمد دوچرخه زیاد است چراغهای راهنمایی طوری تنظیم شدهاند که یک دوچرخه با سرعت متوسط 20 کیلومتر در ساعت به طور خودکار فقط با چراغ سبز مواجه میشود در حالیکه اتومبیلهایی که سرعتشان بیشتر است باید دائم پشت چراغ قرمز باستند. و این یک امتیاز دیگر است که باعث میشود اتومبیل سواران به دوچرخهسواری روی بیاورند. این پیامی است به رانندگان اتومبیل که دوچرخهسواران مهمتر هستند.
امروزه دیگر بحث بر سر ساخت مسیرهای دوچرخهسواری نیست بلکه بر سر ساخت اتوبان دوچرخه است. بیشتر مسیرها 2 متر پهنا دارند. که این برای گاری دوچرخه هنوز تنگ است. ترافیک دوچرخه در ساعتهای خاصی بسیار سنگین است. با این حال وقتی که دوچرخه سوار با چراغ زرد مواجه میشود اگر با سرعت رکاب بزنند و چراغ زرد را رد کند کار پسندیدهای نکرده است.
بین دوچرخهسواران کپن هاگن قراری گذاشته شده برای اینکه دوچرخه سوار اعلام کند که قصد توقف دارد با دست علامت میدهد. دست چپ (یا راست) را بالا میبرد (یعنی توقف) که اگر این کار را نکند تصادف میشود.
روزانه تعداد 36000 دوچرخهسوار از پل (königin-Luise) عبور میکنند. این آمار را دوچرخه شمار اتوماتیک تایید میکند. این پل به پهنای 3 متر است و دارای رکورد بیشترین عبور و مرور دوچرخه در دنیا است.
وسیله نقلیه برای عموم
شهر کپن هاگن برای دوچرخه ساخته شده است. مسیرهای مسطح که انسان تا انتهای جاده را میبیند. اساساً استفاده از دوچرخه یک الگوی اجتماعی در کشورهای اسکاندیناوی است.
حدود صد سال میشود که دوچرخه یک وسیله نقلیه به حساب میآید. موقعیت برتر اجتماعی یا مالی و اختلاف درآمد مورد رقابت نیست. افزون بر این بالا بودن مالیات اتومبیل و فقدان صنعت اتومبیلسازی در دانمارک هم مزید بر علت است.
موارد بیشتری نیز وجود دارند که دوچرخهسواری را جذابتر میکنند. وجود دوش و رختکن در محل کار عادی است. ساختمانهای نوساز باید پارکینگ دوچرخه داشته باشند و در گوشه و کنار هر خیابان پارکینگ وانت دوچرخه وجود دارد، در مواردی که توان رکاب زدن نداشته باشید میتوانید با قطار یا مترو سفر کنید.
در ایستگاههای مترو، در کنار پلهها یک سطح شیبدار برای کشیدن دوچرخه ساختهاند که مجبور نباشید دوچرخهها را از پلهها بالا و پایین ببرید.
حتی تاکسیها دارای باربند دوچرخه هستند. وقتی برف میبارد مسیرهای دوچرخه را تمیز میکنند.
سطلهای آشغال را شیبدار درست کردهاند به گونهای که دوچرخه سواران هنگام عبور از کنار آنها بتوانند آشغال را درون آن پرتاب کنند.
روی تیرهای چراغ راهنمایی دستگیرههایی نصب شده برای اینکه دوچرخهسواران هنگامی که پشت چراغ قرمز منتظر هستند دستشان را به آن بگیرند.
ایستگاههای عمومی باد کردن دوچرخه، سوپر مارکتها به مشتریهایشان گاری دوچرخه اجاره میدهند که آنها بتوانند به راحتی خریدشان را تا منزل حمل کنند.
برای جلوگیری از بی مبالاتی دوچرخهسواران در 50 نقطه شهر کپن هاگن دوربین کار گذاشتهاند که به دوچرخهسواران با ملاحظه و منظم جایزه میدهند برای اینکه باعث الگوی دیگران بشود. به اصلاح با هر دستی خوبی کنی با دست دیگر پس میگیری.
اولین سفارت دوچرخه دنیا در دانمارک باز شده است (cycliug Embassy)
(http://www.cycling-embassy.dk) سفارت دوچرخه سازمانی است متشکل از مهندسین معماری، سازمانها و اتحادیه دوچرخه سواران دانمارک و طراحان شهرسازی. یک شبکه خدمتگذار که به عنوان سخنگوی بینالمللی جوابگوی سوالات در باره دوچرخه و دوچرخهسواری هست. در حال حاضر کارشناسان در حال بررسی کشور چین (کشور دوچرخهخیز) هستند. در شهر 12 میلیونی (گوانگجو) در حوالی هنگ کنگ در حال ساخت مسیرهای دوچرخه از روی الگوی دانمارکی هستند. برای اینکه اتومبیلها روی خط دوچرخه پارک نکنند، خیابان را توسط جدول از مسیر دوچرخه مجزا کردند.
در سر چهار راههای اصلی شهر کارگاههای سیار تعمیر دوچرخه موجود باشد که خرابیهای جزئی دوچرخهها را بر طرف میکنند.
خیلی وقت است دیگر دوچرخه سمبل شهر کپن هاگن شده است. نه فقط در شهرداری به این نتیجه رسیدهاند که دوچرخه دیگر تنها یک وسیله حمل و نقل سریع و کاربردی نیست که خیلی بیشتر از اینها است. در بحث فرهنگ دوچرخه سواری میتوان خیلی چیزها از دانمارکی ها آموخت.
ترجمه: مهدی رشیدخان