«اوژن فلاندن» نقاش، معمار، خاورشناس و سیاستمدار فرانسوی حوالی سال ۱۲۲۰ شمسی یعنی در دوران محمدشاه قاجار به ایران آمد و در روزگاری که دوربین عکاسی وجود نداشت از ایران نقاشی کرد و برای تاریخ به یادگار گذاشت.
«اوژن فلاندن» فرانسوی حدود ۱۸۰ سال پیش از شهرهای مختلف ایران دیدن کرد و هنگامی که به تهران رسید این شهر در برابر تبریز و اصفهان بهنظرش خیلی معمولی و خالی از شکوه و زیبایی آمد و نوشت: «تهران در واقع جایگاه زندانمانندی است برای عده بیشماری از افراد خاندان سلطنت که اغلب این زندانیان را برادران یا عموهای شاه تشکیل دادهاند». جمعیت تهران را هم حدود ۱۰۰ هزار نفر تخمین زد که بهنظر زیادی تخمین زده و حدود ۶۰ هزار نفر درستتر است و درباره امکانات تهران هم در حاشیه سفرنامهاش نوشته است: «شش هفت باب مسجد، سه یا چهار مدرسه، یکصد حمام و نزدیک به یکصد باب کاروانسرا، تعدادی دکان بدقواره و کثیف و دیواری طولانی با آجرهای زردرنگ در دور تا دور شهر، با شش دروازه». از میان نقاشیها و در واقع طراحیهایش از اماکن و ابنیه تهران نیز از همه جالبتر آنهایی است که نمایی کلی از گذرگاهها در تهران را نشان میدهد.
تعدادی از نقاشیهای «اوژن فلاندن» از تهران را ببینید که از «تاریخ معاصر تهران» و «طهران قدیم» و اینحرفها قدیمیتر است و میرود پیش از عکاسی و پیش از مدرنیسم و حتی پیش از ناصرالدین شاه.
چشمه علی شهرری
سنگنگاره چشمه علی شهرری
میدان ارگ
دروازه شمیران
نمایی از یک گذرگاه در تهران
گذرگاهی در تهران