پادشاهی ایلام بیش از دو هزارسال، تا حدود سال پانصد و پنجاه پیش از میلاد در جنوب غربی سرزمین کنونی ایران برپا بود. این پادشاهی از اتحاد دولتهای کوچک تشکیل شده بود و تقریبا در تمام مدت از استقلال بر خوردار بوده است. اوج شکوفایی ایلام در نیمه دوم هزاره دوم پیش از میلاد بود. سرزمین آنها از شمال تا نزدیک همدان، از مشرق تا کرمان، از جنوب تا خلیج فارس و از مغرب تا نواحی بین النهرین گسترده بود اما سرزمین اصلی آنها را می توان از خوزستان تا بوشهر دانست. کهن ترین منبعی که در آن نام ایلام ذکر شده، متعلق به 2680 پیش از میلاد است. درفهرست شاهان سومری آمده است که ان-مبرگیسی پادشاه نیمه افسانه ای نخستین دودمان کیش، به ایلام لشکر کشید و از آنجا غنایم بسیاری به چنگ آورد. شروع تاریخ ایلام از حدود 2500 پیش از میلاد است. منطقه انشان از جمله مراکز پادشاهی کوچکی بود که پادشاهی بزرگ ایلام را تشکیل می داد. نزدیک به 2200 پیش از میلاد، کوتیک اینشوشینیک پادشاه نیرومند انشان بین دولتهای محلی در منطقه اتحاد پدید آورد و خود در راس آن قرار گرفت و به این ترتیب پایه گذار ایلام بزرگ شد. در قرن 12 پیش از میلاد، ایلامیان به پادشاهی پانصد ساله کاسی ها در سرزمین بابل پایان دادند. در زمان ایلامیان کشاورزی و فن آبیاری بسیار پیشرفت کرد. سفال سازی، ذوب فلز و بازرگانی نیز در این دوره رونق داشت. مهرهای باقیمانده از ایلام، اطلاعاتی از زندگی مردم این سرزمین به ما می دهند. از طرح های این مهرها می توانیم به حرفه های مردم آن دوره پی ببریم. در دولت ایلام نرخ بهره مشخص و ابزارهای اندازه گیری یکسان بود. کاهنان در معاملات شرکت می جستند و اداره سرزمینهای وسیع کشاورزی با آنان بود. مالکیت شخصی قانونی بود. زبان آنها ایلامی بود و خط مخصوص خود داشتند. البته به سبب همسایگی با بین النهرین از خط اکدی و سومری نیز استفاده می کردند. بزرگترین خدای ایلامیان هومبان یا گل بود. الهه این شوشیک در مر تبه بعدی قرار داشت. قرار گرفتن الاهه در مقام بالاترین مرتبه خدایان، نشان از احترام آنها به مقام زن بود. آنها علاوه بر دهها خدای ایلامی به خدایان بابلی نیز اهمیت می دادند. خدایان برای خود معابدی داشتند که معروف ترین آنها در هفت تپه و چغازنبیل یافت شده است. شهرهای مهم ایلامیان شوش و دور-اونتش بود. شوش پایتخت اصلی ایلامیان بود. گذشته از آثار بسیار ایلامی، ستونی که قانون حمورابی بر آن نقش بسته است نیز در شوش کشف شده است. شهر دور-اونتش نیز در همسایگی شوش قرار دارد که اکنون آنرا به نام چغازنبیل می شناسیم. در قرن سیزده پیش از میلاد، به فرمان یکی از پادشاهان ایلامی به نام اونتش گل این شهر ساخته شده است. زیگورات چغازنبیل در این شهر قرار دارد. شهر مذکور هنوز توسط باستان شناسان از زیر خاک بیرون نیامده زیرا در منطقه ای نظامی قرار دارد. بناهای هفت تپه نیز در این مکان قرار دارند. در قرن 12 پیش از میلاد، بخت النصر پادشاه بابل ایلامیان را شکست داد. از این تاریخ تا قرن 7 پیش از میلاد ایلامیان قدرت خود را از دست داده بودند. پس از آنکه دوباره قدرت خود را به دست آوردند، دخالتهای دولت آشور موجب بروز اختلاف در خاندان شاهی ایلام شد. در سالهای 648 تا 646 پیش از میلاد، آشور بانیپال به ایلام حمله کرد و شوش وشهرهای بزرگ دیگر را به شیوه وحشیانه آشوری غارت کرد. هر چند که سرزمینهای ایلام ضمیمه خاک آشور نشد ولی ایلام برای همیشه اهمیت خود را از دست داد. کورش هخامنشی در سال 559 پیش از میلاد به پادشاهی انشان رسید و ایلام یکی از بخشهای امپراتوری هخامنشی شد. شوش نیز به یکی از اقامتگاههای مهم هخامنشی تبدیل شد.