اصول و نیازمندی های سفر با دوچرخه - سایکل توریسم

سایکل توریسم از دو کلمه سایکل به معنای دوچرخه و توریسم یا همان گردش گری تشکیل یافته و همان گونه که از اسم اش پیداست در واقع نوعی از جهان گردی ست، با این تفاوت که وسیله نقلیه آن دوچرخه می باشد. البته این تنها بخشی از تفاوت سفر با دوچرخه با سایر انواع سفر ها ست و تفاوت در دیدن و لمس بدون فاصله از طبیعت و.. بخش های دیگری ست که هرگز در سایر انواع گردش گری یافت نمی شود. معمولن هنگام سفر این وسیله نقلیه است که انسان را جابجا می کند اما اینجا خود وسیله نقلیه هم با نیروی انسان جابجا می شود. شرایط آب و هوایی در اینجا بسیار بیشتر از سایر انواع مسافرت دارای اهمیت است.

دوستان هم سفر در مسافرت با دوچرخه اگر هم رنگ نباشند بدون شک دچار اختلاف و درگیری خواهند شد و این بخاطر فشار خستگی حاصل از بار و رکاب زدن است.

مشکلات این نوع گردش گری را به طور مختصر می توان به شکل زیر تقسیم بندی نمود:

دوچرخه

برجسته ترین بخش دوچرخه در این کلاس از دوچرخه سواری زین است و علت آن نیز طی مسافت های طولانی و نشستن بدون وقفه بر روی زین می باشد، که در صورت مناسب نبودن جنس و شکل و ارتفاع زین می تواند باعث ایجاد عوارض جدی و حتی غیر قابل برگشت برای دوچرخه سوار شود. زین باید از جنس نرم و دارای سطح تقریبا وسیع باشد همچنین شکل آن به نحوی باشد که در مسافت های طولانی به سر استخوان های لگن و لوله های ادراری مخصوصن در مردان فشار وارد نیاورد.

زین دوچرخه

بخش پر اهمیت دیگر بدنه و فرمان می باشد. فاصله زین تا فرمان و در واقع طول بدنه باید به قدری باشد که دوچرخه سوار نه بیش از حد به سمت جلو خم شود و نه در حالت عمودی بر زین قرار گیرد بلکه در حالت کشیدگی دست ها زاویه ای حدود ۴۵ درجه بین بدن دوچرخه سوار و بدنه دوچرخه وجود داشته باشد. از طرف دیگر طول فرمان باید حدود یک و نیم برابر عرض شانه سوار خود باشد. بدیهی است عدم رعایت دو عامل فوق می تواند باعث ایجاد درد های غیر قابل تحمل در مسیر های طولانی در ناحیه شانه ها و کمر گردد.

تنه دوچرخه

اصله زین تا رکاب یا ارتفاع بدنه هم بسیار حایز اهمیت است به گونه ای که هنگام رکاب زدن زانوها در حالت راحتی قرار داشته باشند یعنی در حالت بالا آمدن بیش از اندازه خم نشده و در حالت پایین رفتن کاملا کشیده نشوند. زانوها باید در بالاترین حالت زاویه ای در حدود ۹۰ درجه و در پایین ترین حالت در حدود ۱۶۰ درجه داشته باشند.

بخش دیگر مربوط به سیستم محرکه دوچرخه، شامل خودرو و طبق و زنجیر است که روانی حرکت را تضمین می کند و مشخص است که هرچه از تنظیم بهتری برخوردار باشد، حرکت روان تر صورت می گیرد. گاهی پیش می آید که مسیری ده متری برای گردش گر سخت تر از ده کیلومتر است و اینجا ست که نقش مجموعه محرکه دوچرخه آشکار می گردد.

قسمت بعدی مربوط به تعویض دنده می باشد که بیشتر در مسیرهای کوهستانی دارای اهمیت ویژه است و باید هماهنگ و تنظیم شده باشد. البته استفاده از شانژمان های جلو و عقب دارای قانون خاصی است که استفاده نا درست نه تنها باعث فرسایش قطعات و تاب برداشتن چرخ دنده ها که باعث عدم بازدهی لازم نیز می گردد.

شانژمان دوچرخه

در سفرهای طولانی معمولا میزان بار و تجهیزات دوچرخه سوار بسیار بیش از میزان معمول در سفرهای کوتاه است. تجهیزاتی مانند چادر و کیسه خواب٬ امکانات گرمایشی و پخت و پز٬ لوازم تعمیراتی دوچرخه٬ جیره خوراکی چند روزه٬ پوشاک مناسب فصل و شب خوابی و تجهیزاتی از این دست که همواره باید همراه گردش گر با دوچرخه باشد و بدین سبب وجود قطعات و امکاناتی برای حمل بار ضروری می باشد. تجهیزات حمل بار به چهار دسته حمل بر پشت یا بدن (کوله پشتی یا کیف کمری)٬ حمل کننده های متصل به دوشاخ جلو٬ خورجین ترک بند٬ و یدک کش های متصل به پشت دوچرخه تقسیم می گردد. هریک از این امکانات حمل بار مزایا و معایب خاص خودشان را دارد. کوله پشتی ها و کیف های کمری برای بارهای بسیار سبک و تغذیه های دم دستی و تنقلات مناسب است اما عیب آن فشار مستقیم بروی بدن به علت تماس مستمر با سطح بدن و تشدید تعریق در قسمت های قرار گیری می باشد. سیستم های حمل بار در جلو و پشت امکان حمل بار های سنگین را فراهم می کند اما مشکل آن فشار مستقیم بروی لاستیک جلو و عقب می باشد، همچنین کمی تعادل و امکان مانور در پیچ ها. یدک کش ها نیز دارای خواص خود هستند. عدم فشار عمودی بر لاستیک ها و در نتیجه پایین آمدن خطر ترکیدگی آن ها و همچنین توانایی حمل بارهای حجیم یا سنگین از مزیت آن ها بوده و سختی راندن بخصوص در مسیرهای پر دست انداز عیب آن است. آنچه مشخص است مزایا و معایب هر یک از سیستم های حمل بار نسبی است و هر گردش گر باید با توجه به شرایط مسیر و آمادگی های جسمانی خویش از میان آن ها انتخاب کند. به نظر می رسد سیستم حمل بار یکی ازبرجسته ترین قسمت های یک دوچرخه گردشگری است.

دوچرخه سوار و ...

۱- مشکلات جسمی

از آنجایی که سفر با دوچرخه خصوصن در مسافت های طولانی نیازمند آمادگی بدنی بالایی است، مشکلات بسیاری نیز ممکن است برای دوست داران این رشته بوجود آید که از جمله برجسته ترین آن ها خستگی مفرط و گرفتگی عضلانی ناشی از ترشح و عدم دفع اسید لاکتیک حاصل از فعالیت می باشد. این مسئله به واسطه عوامل شیب تند یا طولانی٬ رکاب زنی سریع (لاکتیکی) و اضافه بار می تواند تشدید شود. از آنجایی که در این گونه مواقع معمولن افت قند خون نیز عارض می گردد شرایط روحی رکاب زن نیز دچار دگرگونی گشته و برخورد ها و تصمیماتی غیر ارادی ممکن است رخ دهد. بهترین پیشنهاد برای رفع یا کم نمودن این مشکل تمرین های مداوم و تغذیه صحیح پیش از برنامه جهت آمادگی بدن برای شرایط سفر اصلی است که در قسمت مربوط به تمرینات و تغذیه به تفصیل آنرا توضیح خواهیم داد.

افت قند یا آب خون از عوارض بسیار بسیار جدی در سفر با دوچرخه است که می تواند تا سر حد غش و بیهوشی یا حتی مرگ رکاب زن پیش برود. به همراه داشتن و استفاده مداوم از نوشابه های ورزشی علاوه بر تأمین آب و قند مورد نیاز بدن باعث تنظیم ph خون و جلوگیری از اسیدی شدن بیش از اندازه خون نیز می گردد. شایان ذکر است که استفاده از نوشیدنی های قندی به مقدار کم بسیار مناسب است و بهترین قند نیز قند عسل می باشد. یکی از مشکلاتی که ممکن است برای گردش گران خانم پیش بیاید مشکل عادت ماهیانه است که می تواند برنامه کل گروه را متوقف سازد و معمولن هیچ راه حلی برای آن وجود ندارد. بهتر است در این مواقع ابتدا میزان بار همراه فرد کاهش داده شود و در ادامه از نوشابه ورزشی و قرص آهن برای جبران خون خارج شده استفاده گردد. البته معمولن خانم ها در این شرایط به علت شرم از ابراز این مسئله خود داری می کنند و زمانی همه متوجه می گردند که فرد در معرض شوک ناشی از خون ریزی شدید قرار گرفته است. لذا بهتر است در ابتدای سفر یا در هنگام جلسات هماهنگی و تمرینات، فرد خاصی به عنوان امداد گر بانوان انتخاب شود و اعلام کنید خانم ها در صورتی که با مشکلات زنانه مواجه شدند به مسئول گروه یا امداد گر ابراز دارند. در واقع باید این حالت مخفی نگه داشتن مسئله را در گروه ازبین برد.

عوارض ناشی از آفتاب نیز خصوصن در مسیرهای کویری و فصل های گرم سال می تواند بسیار جدی باشد. بهترین راه حل استفاده از پوشش به رنگ روشن و پنبه ای نازک٬ استفاده از عینک و کرم های ضد آفتاب می باشد. همچنین در صورت امکان استفاده از کلاه های آفتاب گیر نیز بسیار مفید است. در ضمن از شستشوی زیاد دست و صورت مخصوصن با مواد پاک کننده باید اجتناب نمود. چرب نمودن پوست می تواند مانع خشک و آسیب پذیر شدن پوست گردد. برای خانم ها استفاده از دستکش نخی در مناطق گرم توصیه می گردد.

گرما زدگی و سرما زدگی نیز ممکن است برای سایکلوتوریست درد سر آفرین شود که برای جلوگیری از آن تأمین مداوم آب بدن از راه نوشیدن مایعات و همچنین پوشش مناسب می تواند مؤثر باشد. در جلوگیری از سرما زدگی٬ گرم نگه داشتن نقاط انتهایی بدن (انگشتان دست ها و پا ها٬ گوش ها٬ بینی و آلت تناسلی آقایان) بسیار مؤثر است. همچنین سعی کنید آب خنک در گرما و وسایل گرم کننده و نوشیدنی گرم را در مناطق سرد در دسترس قرار دهید. همراه داشتن الکل٬ بنزین یا ژل سوختی بسیار کمک کننده است. خستگی و ضعف، تشدید کننده این گونه موقعیت هاست، بنابراین استراحت های به موقع و خواب مناسب و همچنین تغذیه مقوی و کم حجم که حتما شامل هیدرات های کربن و ویتامین ها باشد توصیه می گردد. عرق سوختگی و عوارض پوستی نیز می تواند باعث مشکل شود. بهترین راه استفاده از لباس های زیر پنبه ای و کتانی، استحمام و تعویض و شستشوی مداوم لباس های زیر، استفاده از لباس های با رنگ روشن، استفاده از لباس های راحت و آزاد،‌ روغن زدن نقاط حساس و در معرض سایش (برای نمونه: روغن زیتون) و در صورت امکان خشکاندن مرتب مناطقی که تعریق زیاد دارند است.

آخرین مبحثی که تحت عنوان مشکلات جسمی سفر با دوچرخه قابل طرح است مسئله درد های مفصلی استخوانی و عضلانی است. این عارضه عمومن در قسمت هایی از بدن اتفاق می افتد که فشار مستقیم یا فعالیت مداوم را تحمل می کنند و شامل مفاصل مچ، آرنج، کتف، زانو و همچنین مهره های کمری و قسمت های انتهایی استخوان لگن می باشد. همچنین از لحاظ بافت ماهیچه ای، عضلات ساعد، پشت بازو، دلتوئید، بین دو کتف، فیله کمر، همستریگ و دوقلوی پشت پا بسیار در معرض دردهای ناشی از فعالیت مداوم و یا کشش و فشار بیش از اندازه قرار دارند. برای جلوگیری از این گونه درد ها در قسمت مربوط به تغذیه عدم مصرف لبنیات خصوصن دوغ و ماست و همچنین خود داری از مصرف ترشی جات و مرغ های پرورش داده شده و گنجاندن مواد غذایی شامل میوه ها و سبزیجات و همچنین ویتامین C و گروه ویتامین های B توصیه می گردد. مصرف مداوم مایعات بالاخص نوشابه ورزشی در جلوگیری از درد های ماهیچه ای مؤثر است. در مقام پیش گیری، بدن سازی تخصصی بر روی ماهیچه های درگیر فعالیت همچنین افزایش حجم ماهیچه های متحمل فشار مستقیم و تمرین مطابق با شرایط سفر توصیه می گردد. تنظیم صحیح اندازه های دوچرخه، زین مناسب، تقسیم بار عاقلانه و انتخاب آهنگ سفر متناسب با توانایی های گروه نیز از عوامل بسیار برجسته می باشد. به عنوان درمان مالیدن روغن های با طبع گرم، پماد یا عصاره گیاه گزنه و همچنین استفاده صحیح از ماساژ های ورزشی و نرمش های کششی و اصلاحی توصیه می گردد.

2- مشکلات روانی

بیشتر مشکلات روانی سفر با دوچرخه از عواملی چون ترس، تنهایی، احساس ناتوانی، نا امیدی و خستگی ناشی می شود که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.

ابتدایی ترین مسئله در سایکلوتوریسم یا سفر با دوچرخه، تشکیل تیم هم رکاب است که البته کاری بسیار دشوار می باشد، ولی باعث برطرف شدن بسیاری از مشکلات روحی حین سفر خواهد شد. هنگامی که رکاب زن در میان جمعی با هدف مشترک قرار می گیرد ناخود آگاه از جمع انرژی گرفته و افکار و انرژی های منفی را از خود دور می­گرداند و بدین ترتیب از یأس و ذهنیت های نابود کننده و زجر آور دور می گردد.

فعالیت تیمی مزایای دیگری هم دارد از جمله ایجاد حس همکاری، داشتن پشتیبانی جهت رفع مشکلات سفر و عدم ترس از تنهایی و خطرات که کلیه این مسایل باعث آرامش بیشتر و روحیه افزون تر رکاب زن می گردد، اما از آنجایی که بیشتر سفرهای طولانی مدت با دوچرخه به صورت تک نفره انجام می گیرد لذا نگاهی دقیق به مشکلات روانی در گروه های کوچک یا مسافرت های تک نفره خواهیم انداخت. ترس را به عنوان نخستین عامل بررسی می کنیم زیرا فلج کننده ترین عامل روانی در سفر می باشد. این مسئله بیشتر در سفرهای انفرادی و یا گروه های کوچک اتفاق می افتد، خصوصن اگر عوامل تشدید کننده ی آن نیز وجود داشته باشد. عامل ایجاد ترس می تواند نا آشنایی با فرهنگ و زبان ساکنین منطقه٬ تاریکی٬ صدای حیوانات٬ توهمات فردی٬ موقعیت های خطرناک٬ حوادث٬ شرایط بد محیطی٬ احساس عدم توانایی و جا ماندن و دلایلی از این دست باشد.

بهترین عامل کنترل کننده ترس، سفر گروهی و داشتن حداقل یک هم رکاب دارای شخصیت قوی است. همچنین عدم تمرکز روی عامل ترس٬ ایجاد فضای شاد و عاقلانه با توهمات و شرایط مواجه شدن می باشد. تنفس عمیق و آرام و تصور خارج نمودن اضطراب از راه بازدم، همچنین نوشیدن آب و نوشیدنی های خنک٬ یاد آوری خاطرات خوش گذشته و هم صحبتی گروهی نیز عوامل مهمی برای کنترل این مسئله می باشد. در ضمن از پذیرفتن افراد ضغیف النفس و ترسو و عصبی در گروه خود داری کنید.

پروفسور کردوانی

پدر علم‌ کویرشناسی با بیان اینکه منشأ گرد‌ و غبار تهران خارجی است، گفت: مسئولان باید اطراف بیابان‌های عراق ریگ بپاشند.

به گزارش مرکز اطلاع رسانی سازمان جنگل ها به نقل از تسنیم-  پروفسور پرویز کردوانی در خصوص گردو‌غبار اخیر تهران اظهار داشت: منشأ گردو‌غبار اخیر پایتخت از غرب بغداد، سوریه، عربستان، شرق اردن و صحرای آفریقا است؛ درواقع گردو‌غبار‌ فعلی در تهران رُسی با منشأ خارجی است ولی خطرناک نیست.

وی با بیان اینکه در گذشته برای مبارزه با ریزگرد‌ها موضوع پاشیدن مالچ نفتی بر روی اطراف بیابان‌های عراق مطرح شد ولی باید بگویم که این ریزگرد‌ها تنها با پاشیدن ریگ روی زمین اطراف بغداد از بین می‌رود، گفت: هنوز هیچ اقدام موثری از سوی کشور عراق برای جلوگیری از تشدید ریزگرد‌ها صورت نگرفته است.

**جنگل‌کاری در مرز دو کشور ایران و عراق 10 سال طول می‌کشد

پدر علم‌کویر‌شناسی با اشاره به اینکه موضوع جنگل‌‌کاری و مالچ‌نفتی موضوعاتی است که کمکی به مقابله با ریزگرد‌ها نمی‌کند، گفت: اگر مسئولان قصد دارند با ریزگرد مقابله کنند در 10 هزار هکتار زمین مالچ نفتی و 10 هزار هکتار زمینی دیگر ریگ بپاشند تا متوجه شوند که کدام یک مفید‌تر بوده و سریع‌تر نتیجه می‌‌دهد.

کردوانی با بیان اینکه پیشنهاد جنگل‌کاری در مرز دو کشور ایران و عراق یک اشتباه است و نیاز به 10 سال زمان دارد، بنابراین امر فوری برای مقابله با ریزگرد‌ها که هر روز تشدید می‌شود، نباید راهکار جنگل‌کاری مدنظر قرار گیرد، افزود: برای مقابله با ریزگرد‌های داخلی و خارجی باید موضوع پاشیدن ریگ‌ و شن و ماسه مدنظر قرار گیرد.

**راه مقابله با ریزگرد اهواز؛ کاهش صنایع و پاشیدن ریگ در اطراف آن

وی با بیان اینکه راه مقابله با ریزگرد‌های اهواز مانند دیگر مناطق پاشیدن ریگ و کاهش آلودگی‌های صنعتی است، گفت: پاشیدن مالچ‌نفتی مانند قیر نفتی است که بد بو بوده و رنگ سیاه دارد و باید دو سال یک بار تمدید شود و همچنین پرهزینه است، بنابراین نباید چنین اشتباه و ریسکی صورت گیرد.

پدر علم‌کویر‌شناسی با بیان اینکه برخی منشأ ریزگرد‌ها داخلی است مانند ریزگرد‌های ناشی از زمین‌های اطراف اصفهان، کاشان، کرمان، سمنان و قم که باید در این زمینه به دنبال احیای تالاب‌های اطراف این مناطق باشیم.

**ریزگرد تهران رُسی است

کردوانی بیان کرد: ریزگرد‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند که شامل ریزگرد کانی( رُسی، ماسه سنگ با خورده شیشه) و ریزگرد مواد آلی و نفتی است. که ریزگرد نفتی بسیار ریز بوده و از ماسکی که برای جلوگیری از آلودگی استفاده می‌شود نیز عبور می‌کند. همچنین باید بگویم ریزگرد ماسه سنگ نیز بسیار خطرناک است.

 وی با بیان اینکه ریزگرد یا همان گردوغبار تهران رُسی است، گفت: زمین‌های اطراف اصفهان که سال‌های زیر کشت نرفته و برخی نقاط دیگر کشور که این شرایط را دارد، خود منشأ داخلی ریزگرد هستند که در این زمینه پاشیدن ریگ بهترین راه‌حل است.

**برای حل گردو‌غبار تهران توسعه فضای سبز اشتباه است

پدر علم‌کویر شناسی با بیان اینکه از بین رفتن پوشش گیاهی، سدسازی و افزایش چاه‌های غیرمجاز از موارد بروز ریزگرد‌ است، افزود: در خصوص گردو‌غبار تهران و راه‌حل آن باید بگویم تهران ریزگرد ندارد بلکه از کشور‌های دیگر و شهر‌های داخلی کشور شاهد گرد‌و غبار می‌شود که نباید برای حل این موضوع به توسعه فضای سبز پرداخت.

کردوانی با اشاره به اینکه استفاده از ماسک برای جلوگیری از ریزگرد‌ها فایده ندارد بلکه باید از ماسک‌های سه لایه استفاده کرد، گفت: برای حل گردو‌غبار تهران توسعه فضای سبز اشتباه است.

اهمیت زیست محیطی سواحل جزایر و خورهای استان بوشهر

استان بوشهر با دارا بودن بیش از 937 کیلومتر نوار ساحلی دارای اشکال ساحلی متنوع است. از 10شهرستان در استان تنها شهرستان های دشتستان و جم دارای خط ساحلی نبوده و 8 شهرستان (دیلم، عسلویه،گناوه، بوشهر، تنگستان، دشتی، دیر، کنگان) در جوار ساحل خلیج فارس می باشند. از 8 منطقه تحت مدیریت سازمان محیط زیست در استان، 6 منطقه دارای عرصه های دریایی و ساحلی (پناهگاه حیات وحش خارک، اثر طبیعی ملی خارگو، منطقه حفاظت شده حله، منطقه حفاظت شده مند، پارک ملی دیر نخیلو، پارک ملی نایبند) می باشد. استقرار صنایع مختلف، بنادر و صنعت حمل و نقل دریایی، اکوتوریسم ساحلی، آبزی پروری و شیلات و فرصت های اقتصادی سواحل از برجسته ترین نقاط قوت و فرصت های پیش روی استان بوشهر می باشد.

.     جزایر متعدد استان نیز دارای ویژگی های طبیعی منحصر بفردی می باشند. زادآوری پرندگان مهاجر نابستانه در جزایر نخیلو و ام الگرم و خارگو، مهاجرت پرندگان زمستان گذران در جزایر خان و تهمادون و جزایر منطقه حفاظت شده حله، تخم گذاری لاکپشت های دریایی بشدت در معرض خطر انقراض منقار عقابی در جزایر نخیلو، ام الگرم، خارگو و سواحل پارک ملی نایبند، تخم گذاری لاکپشت سبز در معرض تهدید در جزایر خارگو و فارسی و تخم گذاری لاکپشت دریایی زیتونی در پارک ملی نایبند از وی»گی های زیست بوم های دریایی استان می باشد.

مناطق حساس ساحلی استان بوشهر شامل اکوسیستمهای ساحلی محل پیوند دو اکوسیستم خشکی و آبی بوده که بعنوان آخرین پذیرنده آلودگی ها از دو منبع فوق  مورد تهدید جدی قرار دارند. با توجه به ارزشهای خاص اکولوژیک از نظر حفاظتی در قالب کنوانسیون جهانی مورد توجه و تعریف قرار گرفته است.

مناطق حساس ساحلی استان بوشهر که جزو مناطق منحصر بفرد مولد و البته بسیار شکننده هستند شامل جنگل های حرا،آبسنگهای مرجانی،زیستگاه لاکپشتان دریایی،خوریات،رویشگاه جلبکهاو علفهای دریایی،تالابهای ساحلی و...است.این عرصه های آبی ساحلی که در جزر و مد قرار داشته بعنوان عرصه هایی محسوب میشوند که محل تمرکز موجودات کفزی است که بزرگترین پایه زنجیره غذایی دریا و حیات آبزیان وپرندگان و سایر موجودات وابسته به دریا بوده و بعنوان بانکهای زیستی از آنها یاد میشود. اکثر آبزیان بخشی از چرخه حیات خود را در مناطق ساحلی و خصوصا خورها بواسته برخورداری از مواد غذایی غنی سپری میکنند.حدود دو سوم ماهیان با ارزش تجاری و نود درصد صید دریایی  به دلیل تجدید نسل و یا طی نمودن قسمتی از مراحل رویشی به این مناطق وابسته هستند،علاوه بر ارزشهای اکولوژیکی،این مناطق  به دلیل در پناه بودن از تلاطم شدید دریا مورد استفاده صیادان و بازرگانان محلی قرار میگیرند و دارای ارزشهای اقتصادی-تجاری  میباشند.و  همچنین از کانون های مهم گردشگری و اکوتوریسم هستند.

     وجود پستانداران دریایی در اطراف جزایر و آب های استان نیز از فرصت های استان بوده بطوری که گله هایی از دلفین گوژپشت در منطقه حفاظت شده مند و پارک ملی دیر نخیلو بصورت دائم حضور داشته و بومی منطقه می باشند.

مهمترین زیستگاه های دریایی اکوسیستم های مرجانی می باشند. در آب های استان بوشهر مناطقی مانند جزایر خارک و خارگو، جزیره فارسی، نایبند و سواحل شهر بوشهر واجد مناطق مرجانی می باشند. پایداری اکوسیستم دریایی، تولیدات دریایی، اکوتوریسم، مطالعه و تحقیق از مهمترین دلایل حفاظت از این مناطق می باشد

     عمده ترین تهدیدات در بخش زیست بوم ها مربوط به تخریب مناطق مرجانی به علت روش های مخرب صید، برداشت مرجان از سواحل، لنگر اندازی در مناطق مرجانی و گرمایش و آلودگی های دریایی می باشد. ازدیاد توتیای دریایی نیز در مناطق مرجانی گزارش شده است که علت آن به نظر می رسد برداشت بیش از حد آبزیان در مناطق حساس مرجانی و آلودگی های ناشی از افزایش مواد مغذی آب باشد.

صید و صیادی از عمده ترین تهدیدات زیست بوم های دریایی است. افزایش تلاش صیادی، روش های مخرب صید مانند استفاده از تور ترال، گوشگیر کفی(رکسی)، و تور های مونوفلامنت، عدم رعایت ممنوعیت در مناطق تحت مدیریت و مناطق حساس می باشد.

      هچنین خورها  از آنجا که آب خود را از دریا میگیرند به راحتی از آلودگی های دریایی بخصوص آلودگی نفتی تاثیر پذیرفته و به دلیل چرخش ضعیف آب آسیب پذیرمی باشند.فعالیت های ساحلی و خشکی نیز از دیگر منابع الودگی مناطق ساحلی است.

مجوع این عوامل مناطق ساحلی و خورها را بعنوان مناطق حساس تبدیل نموده است.

لذا هرگونه فعالیت که باعث ایجاد اختلال در چرخش آب این مکان با ارزش گردد دارای اثرات غیر قابل جبرانی بوده و باعث مرگ اکولوژیک آن میگردد.

بنابراین  تا زمانی که همترازی ارزشهای محیط زیستی با ارزشهای اقتصادی در سطح تصمیم گیران با رغبت پذیرفته نشود یا روشهای ارزیابی و تبدیل ارزشهای کیفی پیشرفت قابل توجهی نکند ، اجباراً باید تلفیقی از همه این استدلالها را بکار گرفت تا شاید صدمات وارد شده به زیستگاهها به حداقل خود تقلیل یابد . بنا بر این  رعایت الزامات زیست محیطی و انجام مطالعات ارزیابی زیست محیطی جامع برای آن ضروری بوده و میبایست در دستور کار مسوولین ارشد استان قرار گیرد.در راستای این مهم اقدامات ذیل مانند :پیشگیری بعنوان مهمترین و مطمئن ترین شیوه حفاظت از محیط زیست و سلامت،و در مرحله بعد کنترل که درجه اهمیت آن بر اساس ماهیت عوامل تهدید کننده و در نهایت پاکسازی که از مسائل پرهزینه نیز میباشد و به ناچار میبایست برای مناطق آلوده انجام گیرد اقدام نمود.

در نهایت از آنجا که مناطق ساحلی در شمار سرمایه ملی به شمار آمده نباید خصوصی سازی شده یا برای انجام طرحها و فعالیت های صرفا اقتصادی اعم از اسکله و بارانداز و.......باعث مسدود شدن این اراضی و از این طریق حذف کامل کارکردهای اکولوژیک انها شد.

انجام مطالعات منطقه ای نواحی ساحلی برای محدوده هایی از این مناطق که دارای آثار میراث فرهنگی میباشند نیز الزامی بوده و باید از این طریق نیز همواره از ساخت ساز جلوگیری کرد.

بر اساس آیین نامه اجرایی جزء(1) بند (الف) ماده (187) و بند(191) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران کارگروه متناظر استانی مدیریت یکپارچه زیست بومهای  حساس و شکننده تشکیل می شود و دستگاههای اجرایی و شوراهای توسعه و برنامه ریزی استانها موظفند ضوابط و برنامه مصوب کارگروه ملی مدیریت یکپارچه زیست بومهای حساس و شکننده را رعایت و درتصویب طرحها و برنامه های خود رعایت نمایند.

لذا حفاظت از پهنه های ساحلی و استقرار فعالیتهای مرتبط با دریا در فواصل منطقی و رعایت حریم دریا و یا بکارگیری توان فنی و مهندسی  و انجام مطالعات زیست محیطی در احداث هرگونه کاربری در جوار اکوسیستم های حساس مطمئنا اصل اول الزامات زیست محیطی که حفاظت میباشد محقق خواهد شد.

دکتر حسین دلشب - مدیرکل حفاظت محیط زیست استان بوشهر

هفته ای برای محیط زیست / هفت میلیارد رویا، یک سیاره، با احتیاط مصرف کنیم